Ιστορία μου… λογοκρισία μου!
«…Στην αρχαία Περσία, όταν ένας ποιητής έγραφε κάτι που δεν άρεσε στον Μεγάλο Βασιλέα, ο τελευταίος έδινε διαταγή στις κρατικές αρχές να συλλάβουν τον ποιητή και να τον υποχρεώσουν δημοσία να γλείψει το μελάνι από το χειρόγραφο του…».
Απαγορευμένα βιβλία στον 21ο αιώνα; Κι όμως, στον υποτιθέμενο αιώνα της ελευθερίας του λόγου, πολλά σημαντικά βιβλία είναι γραμμένα σε… μαύρες λίστες. Δεν εννοούμε μόνο τη «μαύρη λίστα» της σύγχρονης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ούτε τα «κατάστιχα» του Βατικανού.
Αναφερόμαστε στα απαγορευμένα βιβλία που τα κατεστημένα της διανόησης, οι «ελεγκτές» της πολιτικής ορθότητας, ο δογματισμός της θρησκείας, της φιλοσοφίας και της επιστήμης, εύχονται να μην υπήρχαν! Η λογοκρισία λοιπόν, υποχρεώνει το συγγραφέα να «φάει» τα λόγια του ώστε να απαλλαγεί το καθεστώς από τις συνέπειες του περιεχομένου τους.
Αιώνες τώρα, παρατηρείται ένας αδυσώπητος διωγμός ενάντια στους φορείς της «απαγορευμένης γνώσης». Στην πυρά δεν οδηγούνται μόνο τα βιβλία, αλλά και όσοι τόλμησαν να ενδιαφερθούν για το περιεχόμενο τους και να τα διαβάσουν. Ευρήματα, πρωτότυπες επιστημονικές θεωρίες, απομνημονεύματα, τόμοι Αλχημείας και Μαγείας, αποκαλύψεις και βιογραφίες, ένα ολόκληρο σύμπαν γνώσης, το οποίο ο δογματισμός και η προκατάληψη των… «καθοδηγητών», προσπάθησαν κατά καιρούς να το αποκρύψουν.
Μήπως το άρθρο που κρατάτε είναι κι αυτό απαγορευμένο επειδή ρίχνει φως στα περιεχόμενα και στα μηνύματα της «επικίνδυνης» γνώσης; Κρύψτε το στο πιο σκοτεινό μέρος της βιβλιοθήκης σας, κανείς δε σας υπόσχεται ότι δε θα «καείτε» κι εσείς μαζί του. Ακολουθούν, ορισμένα από τα πιο γνωστά βιβλία που λογοκρίθηκαν και απαγορεύθηκαν δια ροπάλου.
Κομφούκιος, «Ανάλεκτα». Το 250 π.Χ. κάηκαν τόσο τα βιβλία όσο και οι φουκαράδες που τα διάβασαν.
Βίβλος. Ο πρώτος μεταφραστής στην αγγλική γλώσσα κάηκε το 1536 γιατί τόλμησε να βάλει άλλη γλώσσα στο στόμα του Κυρίου.
Μαρκ Τουέην, «Οι περιπέτειες του Τομ Σόγιερ». Με την κατηγορία της παιδικής ανυπακοής, ξηλώθηκε από τις βιβλιοθήκες του Μπρούκλιν και του Ντένβερ, το 1876, στις ΗΠΑ.
Λιούις Κάρολ, «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων». Το 1931 απαγορεύθηκε στην Κίνα γιατί θεωρήθηκε απαράδεκτο οι άνθρωποι και τα ζώα να μιλάνε την ίδια γλώσσα.
Άννα Φρανκ, «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ». Πορνογράφημα και σκουπίδι χαρακτηρίστηκε στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ, εν έτη 1983.
Τζορτζ Όργουελ, «1984». Σύμφωνα με την πολιτεία της Φλόριντα των ΗΠΑ προπαγάνδιζε τον Κομμουνισμό.
Όσον αφορά τη χώρα μας, οι περιπτώσεις καταπάτησης της ελευθερίας του λόγου είναι δυστυχώς, πολλές. Ο Ανδρέας Λασκαράτος αφορίστηκε για τα «Μυστήρια της Κεφαλλονιάς» (1856), μια δηλητηριώδη σάτιρα του τρίπτυχου οικογένεια- θρησκεία- πολιτική, που προκάλεσε γενική κατακραυγή.
Το 1866 αφορίζεται και διώκεται δικαστικά ο Εμμανουήλ Ροΐδης για ένα από τα βιβλία-σταθμός της νεοελληνικής λογοτεχνίας, την «Πάπισσα Ιωάννα», επειδή σατιρίζει τον κλήρο και την ελληνική πραγματικότητα της εποχής.
Το 1930 οι δικαστικές αρχές της Αθήνας ασκούν δίωξη εναντίον του Νίκου Καζαντζάκη για αθεϊσμό, με αφορμή το έργο του «Ασκητική». Στα τέλη του 1949, ο Ν. Καζαντζάκης συγγράφει το έργο «Καπετάν Μιχάλης». Σ’ αυτό, υπάρχει μια ερωτική σκηνή ενός Χριστιανού και μίας Μουσουλμάνας, κάτι που αγγίζει το ζήτημα του τριαδικού συστήματος, προκαλώντας σκέψεις για πιθανό αφορισμό του.
Η μυθιστορηματική τριλογία του Στρατή Τσίρκα, «Λέσχη» (1960), «Αριάγνη» (1962), «Νυχτερίδα» (1965) γίνεται αφορμή να ξεσπάσει μια ανεκδήλωτη ως τότε ιδεολογικοπολιτική διαμάχη ανάμεσα στις δογματικές και στις ανανεωτικές δυνάμεις της Αριστεράς. Το 1967 οι δικτάτορες απαγορεύουν την Τριλογία, η οποία ωστόσο ανακηρύσσεται στη Γαλλία «Καλύτερο Ξένο Μυθιστόρημα».
Από την προσβολή της θρησκείας, εύκολα περνά κανείς στην προσβολή των χρηστών ηθών και της κοσμικής εξουσίας. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι του Η. Πετρόπουλου που προκάλεσε τριγμούς στα θεμέλια της κοινωνίας. Το λεξικό του «Καλλιαρντά», η πρώτη καταγραφή της γλώσσας των ομοφυλοφίλων, απαγορεύεται επί χούντας (1971) για προσβολή της δημοσίας αιδούς, ενώ λίγα χρόνια νωρίτερα και συγκεκριμένα το 1968, απαγορεύτηκε η μελέτη του «Τα Ρεμπέτικα» που έθιγε την υποκουλτούρα των ρεμπέτηδων, ένα θέμα ταμπού για την ελληνική κοινωνία. Μεγάλος σάλος δημιουργείται το 1979, με το «Εγχειρίδιο του Καλού Κλέφτη» για προσβολή της δημοσίας αιδούς και εξύβριση της Δικαστικής και Εκτελεστικής Εξουσίας.
Τα επίμαχα λήμματα «Βούλγαρος» και «Πόντιος» στο λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων. Αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων κατατέθηκαν για την ερμηνεία της λέξης «Βούλγαρος» που χρησιμοποιείται και ως βρισιά για τους παίκτες και τους οπαδούς του ΠΑΟΚ και για το λήμμα «Πόντιος», διότι χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τον αφελή και ανόητο άνθρωπο, κάτι που προκάλεσε μεγάλη οργή στη Βόρεια Ελλάδα και δημόσια κριτική από διάφορους Υπουργούς. Η προσωρινή απαγόρευση των πωλήσεων του λεξικού, ήταν πρακτικά ανούσια καθότι η πρώτη εκτύπωση είχε σχεδόν εξαντληθεί.
Οι Ελληνικές Αρχές έχουν κατά καιρούς προβεί σε αντίστοιχες κατασχέσεις και άλλων συγγραφικών έργων. Τελευταία, το 2000 απαγορεύθηκε η διακίνηση του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη, «Μ στη νιοστή», γιατί θεωρήθηκε πως έχει προσβλητικό περιεχόμενο για τη θρησκεία και τον Χριστό. Αστυνομικοί της κρατικής ασφάλειας προέβησαν το Φεβρουάριο του 2003 σε κατάσχεση του έργου «Η ζωή του Ιησού» του Αυστριακού Γκέρχαρντ Χάντερερ, με την κατηγορία για «καθύβριση θρησκευμάτων διά του Τύπου».
Κατανοούμε σε περίοδο δικτατορίας να ασκεί η κρατική εξουσία λογοκρισία. Αλλά τι να πούμε όταν αυτό συμβαίνει σε δημοκρατική περίοδο, τη στιγμή μάλιστα που θέλουμε να επιδεικνύουμε το ευρωπαϊκό μας προφίλ; Η λογοκρισία δε διαγράφει απλά σκέψεις, ιδέες και έρευνες, διαγράφει την ίδια την ιστορία των λαών!
