Η θρησκεία μάς κάνει πιο ηθικούς ή ευτυχισμένους;
Είναι γεγονός πως η θρησκεία αποτελεί τον μοναδικό θεσμό που προστατεύεται διαρκώς από κάθε μορφή κριτικής. Και είναι παράδοξο να σκεφτούμε πόσο μεγάλη είναι η έλλειψη ανοχής που υπάρχει στο συγκεκριμένο θεσμό, συγκριτικά με κάθε άλλον τομέα στη ζωή. Μπορείς π.χ. να ασκήσεις κριτική στα μουσικά γούστα του άλλου, στον τρόπο που ντύνεται ή στο φαγητό που του αρέσει να τρώει. Όταν όμως η κουβέντα γέρνει σε ένα οποιοδήποτε ζήτημα θρησκευτικής φύσεως, πρέπει η συζήτηση να αποφεύγεται πάντοτε και το γνωστό παράπονο των πληγωμένων αισθημάτων να κάνει την εμφάνισή του.
Η θρησκεία είναι γνωστό πως αποτελεί καταφύγιο για πολλούς πληγωμένους ανθρώπους, οι οποίοι προστρέχουν σε εκείνη για να βρουν παρηγοριά και στήριξη. Ίσως αυτός να είναι και ένας λόγος που αντιδρούν τόσο σκληρά και είναι τόσο απόλυτοι όταν κάποιος αμφισβητεί ή ασκεί κριτική σε αυτό που πιστεύουν. Διότι αισθάνονται πως εκείνη τη στιγμή υπάρχει αποδόμηση σε αυτό από το οποίο εκείνοι αντλούν παρηγοριά. Ακόμα και να είναι έτσι όμως, ακόμα και αν τα συναισθήματα κάποιου πληγώνονται, είναι ένας αρκετός λόγος για να στέκεσαι εμπόδιο στην έκφραση μίας αντίθετης γνώμης; Εμένα μου αρέσει τρομερά πολύ η ροκ μουσική, την προτιμώ από κάθε άλλο είδος. Με κάνει να αισθάνομαι όμορφα, να ξεχνιέμαι και να αντλώ δύναμη. Όμως, δεν είμαι έτοιμη να καταραστώ, να βρίσω ή να κάνω τα πάντα για να απαγορεύσω σε ένα άλλο άτομο την άσκηση κριτικής σε εκείνη. Ένας φυσικός ή μαθηματικός δε θα σου θυμώσει αν του υποδείξεις ένα λάθος του. Αντιθέτως, θα σε ευχαριστήσει διότι τον ωθείς να γίνει καλύτερος, του φανερώνεις μία λάθος οπτική με την οποία μέχρι πρότινος έβλεπε τον κόσμο. Και αυτή είναι η χαρά της διανοητικής έρευνας, να χαίρεσαι όταν σου δείχνουν πως κάπου κάνεις λάθος. Αλλά ακόμα και αν ψυχολογικά η άσκηση της πίστης μου δημιουργεί ευφορία, αυτό δε σημαίνει αυτόματα πως αυτή είναι αληθινή ή σωστή.
Εννοείται πως θα ένοιωθα προσβεβλημένη αν κάποιος ειρωνευόταν ή προσέβαλλε την οικογένεια, τους φίλους ή τους αγαπημένους μου ανθρώπους. Όμως, άλλο η προσβολή και άλλο η άσκηση κριτικής. Όπως και άλλο ένας οποιοσδήποτε άνθρωπος από έναν θεσμό ο οποίος κυριαρχεί στην κοινωνία, έχει απεριόριστες ελευθερίες , καταπιέζει ολόκληρες ομάδες ανθρώπων και επηρεάζει ακόμα και τη ζωή εκείνων που δεν επιθυμούν να συμμετέχουν σε αυτή. Όταν λοιπόν, έχεις τόσο μεγάλο λόγο στην κοινωνία και πολλά από αυτά που υποστηρίζεις δεν έχουν επιστημονική βάση, τότε είναι αυτονόητο πως θα κριθείς και σου ασκηθεί κριτική.
Ως ένα άτομο που διάβαζε τη Βίβλο από πολύ μικρή και έφτασα και σήμερα στο σημείο να τη γνωρίζω απταίστως, μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός πως άνθρωποι που χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους πιστό δεν έχουν μπει ποτέ στη διαδικασία να ξεφυλλίσουν το ιερό βιβλίο της πίστης τους και να είναι εντελώς αδαείς ως προς το περιεχόμενό του. Κάθε φορά που ανέφερα αποσπάσματα από διάφορες επιστολές ή από βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης σε άτομα διαπίστωνα πως υπήρχε άγνοια και ουσιαστικά κανένας δεν είχε αφιερώσει λίγη ώρα στο να διαβάσει αυτό που υποτίθεται πως πιστεύει. Αν κάποιος έμπαινε στον κόπο να εντρυφήσει στο νόημα αυτών που πιστεύει, θα διαπίστωνε πως τα περισσότερα από αυτά που πράττει στην καθημερινή του ζωή για αυτή χαρακτηρίζονται ως αμαρτία. Άνθρωποι λοιπόν που δεν είναι συνεπείς ως προς αυτά που λέει η πίστη τους, αισθάνονται πως προστατεύουν το Θεό και την Εκκλησία -λες και έχουν ανάγκη από προστασία- ακριβώς επειδή θέλουν εκείνοι να πιστέψουν για τον εαυτό τους πως είναι αληθινοί πιστοί με το να λοιδορούν εσένα.
Η πίστη χρειάζεται για να είμαστε καλοί άνθρωποι; διερωτώμαι. Η πίστη είναι εκείνη που μας κινεί να είμαστε τίμιοι, σωστοί, πιστοί, να έχουμε σεβασμό; Η θρησκεία σε διδάσκει να πιστεύεις πως το να δείχνεις καλοσύνη και αγάπη στους άλλους είναι ένα τρόπος για να κερδίσεις την αιώνια ζωή. Τι είδους ηθική είναι εκείνη στην οποία δε σε ενδιαφέρει ουσιαστικά το καλό των άλλων αλλά η δική σου ανταμοιβή; Η αλήθεια είναι πως δε χρειάζεται να μυείσαι στο φόβο για να αγαπάς το συνάνθρωπο, τους φίλους σου ή να βοηθάς τον άλλο όταν σε έχει ανάγκη. Αντιθέτως, ο κάθε άνθρωπος μπορεί να διαπιστώσει και μόνος του πως η βοήθεια απέναντι στους άλλους ή η προσφορά είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές ευδαιμονίας στη ζωή. Η αγάπη, η βοήθεια και η καλοσύνη είναι εγγενή ανθρώπινα στοιχεία που κάποιος μπορεί να τα έχει και χωρίς να έχει διαβάσει κάποια αρχαία κείμενα. Πόσο ηθική μπορεί να είναι μία θρησκεία όταν αντιμετωπίζει ολόκληρες ομάδες ανθρώπων, όπως τις γυναίκες και τους ομοφυλόφιλους, ως υποδεέστερους;
Κλείνοντας αυτές τις λίγες γραμμές με τις σκέψεις μου, θεωρώ πως ο σεβασμός στον άνθρωπο πρέπει να τονιστεί ώστε να ζούμε σε μία κοινωνία όπου άθεοι και ένθεοι θα μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά, σεβόμενοι ο ένας το πιστεύω του άλλου.