Η ανοχή του διαφορετικού καθαρίσματος της μπανάνας!
Μια μέρα ο 13χρονος ανιψιός μου Βασίλης μου είπε (σχεδόν συγκλονισμένος) ότι τόσα χρόνια καθάριζε με λάθος τρόπο την μπανάνα.
- Πώς δηλαδή; Ρώτησα εγώ.
- Από το κοτσάνι!
- Από το κοτσάνι; απόρησα. Εγώ την καθαρίζω από την κάτω μεριά.
- Πώς δηλαδή;
- Πατάω στην κορυφή και ανοίγει.
- Σοβαρά; Αυτό είναι το σωστό. Εγώ πάντα από την άλλη.
- Και ποιος σου είπε ότι ο άλλος τρόπος είναι «σωστός»;
- Το είδα σε ένα βίντεο στο youtube!! Ο σωστός τρόπος, έλεγε, είναι από την κορυφή, όπως την καθαρίζουν οι χιμπατζήδες!
Τις επόμενες μέρες λοιπόν, επειδή εντυπωσιάστηκα με το πόσο είχε εντυπωσιαστεί ο Βασίλης, άρχισα να ρωτάω όλους «πώς καθαρίζουν την μπανάνα». Και μετά από τις απαντήσεις όλων ήμουν εγώ η «εντυπωσιασμένη». Εντυπωσιάστηκα που τελικά έμαθα ότι σχεδόν όλοι πίστευαν ότι εγώ καθάριζα με λάθος τρόπο τη μπανάνα, ακόμη και ο άντρας μου. Επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά ότι όλα είναι θέμα οπτικής ή, όπως λέμε, «πώς το βλέπει κανείς». Ο καθένας θεωρούσε σωστό τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος καθάριζε την μπανάνα. Και η εξήγηση ήταν ότι ο καθένας καθάριζε την μπανάνα όπως είχε μάθει από μικρός. Η αδερφή μου την καθαρίζει όπως εγώ, που το έχουμε μάθει από τη μητέρα μας. Ο άντρας μου, η αδερφή του (που το έχουν μάθει από την μητέρα τους/πεθερά μου) και ο Βασίλης (που το έχει μάθει από τη μητέρα του/αδερφή του άντρα μου) διαφορετικά.
Τελικά υπάρχει σωστός τρόπος; Ή επειδή το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, όποιο δρόμο κι αν διαλέξεις είναι σωστός;
Ο καθένας βλέπει το ίδιο πράγμα διαφορετικά. Είναι σαν το ποτήρι, που άλλοι το βλέπουν μισογεμάτο και άλλοι μισοάδειο, ενώ το νερό είναι στη μέση. Είναι όλα σχεδόν υποκειμενικά. Όπως κάτι αρέσει σε κάποιον και κάποιος άλλος το απεχθάνεται.
Είναι μικρές λεπτομέρειες της καθημερινότητας που όμως δείχνουν το χαρακτήρα μας, τη διαφορετικότητά μας, αλλά και το πόσο ανάγκη έχουμε τη διαφορετικότητα των άλλων. Αρκεί να τη σεβόμαστε και να την ανεχόμαστε. Εφόσον βέβαια δε μας θίγει. Όλοι βλέπουμε τα πράγματα με έναν χ τρόπο, αλλά πρέπει να σεβόμαστε τον ψ τρόπο που τα βλέπει ο διπλανός μας. Είναι μεγάλο προτέρημα η ανοχή (Και όχι η «ανέχεια», όπως είχε πει κάποτε μια γνωστή παρουσιάστρια/ηθοποιός, όταν την ρώτησαν ποιο είναι το μεγαλύτερό της ελάττωμα. «Η ανέχεια, γιατί ανέχομαι πολλά». Ανέχεια όμως σημαίνει φτώχεια).
Το φαινόμενο «Πώς καθαρίζουμε την μπανάνα» με έκανε να θυμηθώ δυο περιστατικά που σχετίζονται με τα «στερεότυπα» και το γεγονός ότι τελικά το πώς βλέπουμε τα πράγματα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς έχουμε μάθει να τα βλέπουμε.
Κάποτε, συζητώντας με τους μαθητές μου για τα στερεότυπα και προσπαθώντας να τους δείξω ότι είναι λανθασμένο να πιστεύουμε σε αυτά τους είπα ένα παράδειγμα:
- Στερεότυπο είναι ότι μια γυναίκα που είναι χήρα δεν πρέπει να βγει έξω, να πάει για καφέ, ας πούμε.
Μια μαθήτριά μου λοιπόν το θεώρησε τρομερά λανθασμένο να πάει μια χήρα στην καφετέρια και, όταν της είπα ότι ίσως αυτό κάνει καλό στην ψυχολογία της και την κάνει να νιώσει καλύτερα, δεν την συγκίνησα. Ενώ τα υπόλοιπα παιδιά (ηλικίας 17 ετών) συμφωνούσαν μαζί μου, αυτή έφτασε σε σημείο να μαλώσει μαζί τους, θεωρώντας τη μεγαλύτερη προσβολή μια χήρα να βγαίνει έξω.
Λίγα χρόνια μετά ένας άλλος μαθητής μου, επίσης 17, επίσης σε συζήτηση για τα στερεότυπα, σχεδόν «θίχτηκε», όταν είπα ότι πρέπει να δεχόμαστε τη διαφορετικότητα και τους ομοφυλόφιλους, εφόσον οι πράξεις τους δεν μας θίγουν. Μάλιστα, μου είπε κάτι που, όταν το άκουσα, δεν πίστευα στα αυτιά μου. Πρότεινε να δημιουργηθεί στην κάθε χώρα μια περιοχή/πόλη, όπου να ζουν αυτοί οι άνθρωποι, μακριά από τους άλλους, τους «φυσιολογικούς».
(Το πόσο φυσιολογικοί είμαστε όλοι εμείς είναι άλλο θέμα. Και με αυτή τη λογική πρέπει να δημιουργηθεί μια πόλη για τους αλλοεθνείς, μια για τους αλλόθρησκους κτλ.)
Αυτό που με εντυπωσίασε στα δυο παιδιά ήταν η αδυναμία τους να ακούσουν το διαφορετικό. Η έλλειψη δηλαδή ανοχής. Κι όταν εγώ τους είπα ότι πρέπει να είμαστε ανοιχτόμυαλοι και χωρίς παρωπίδες, γιατί ζούμε σε μια κοινωνία με έντονη διαφορετικότητα, κανείς από τους δύο δεν το δέχτηκε. Καταλήξαμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι (ασχέτως τι πιστεύουν) στην έκθεση δεν πρέπει να φαίνονται ρατσιστές.
Τελικά, δεν παίζει ρόλο πώς καθαρίζουμε την μπανάνα, αρκεί να δεχόμαστε ότι και ο τρόπος καθαρίσματος της μπανάνας, ο διαφορετικός από αυτόν που εμείς χρησιμοποιούμε, είναι σωστός. Αρκεί να μην φτάνουμε σε ακραίες περιπτώσεις, πχ να καταστρέφουμε τη μπανάνα ή να τη φέρνουμε στο κεφάλι εκείνου που την καθαρίζει διαφορετικά. Χρειαζόμαστε τη διαφορετικότητα και πρέπει να τη σεβόμαστε, γιατί είτε το θέλουμε είτε όχι ζούμε σε μια κοινωνία που όλοι είμαστε διαφορετικοί. Διαφορετικοί όχι μόνο ως προς τα φυσικά μας χαρακτηριστικά, αλλά και ως προς τα πιστεύω μας, τις συνήθειές μας, τις ανάγκες μας. Και εξάλλου, αν κάτι μας ενοχλεί, αρκεί απλά να το αποφεύγουμε. Είμαστε άπειροι (εννοώ σε αριθμό, όχι χωρίς πείρα). Έτσι, όλοι μπορούμε να βρούμε άτομα να ταιριάξουμε, αρκεί και αυτούς με τους οποίους δεν ταιριάζουμε να τους ανεχόμαστε με σεβασμό.
