Ευρωπαϊκά θέματα και ερωτήματα. Ακούει κανείς;
Αν δημοσιογράφοι και πολιτικοί έβλεπαν και άκουγαν τις συζητήσεις τους σε ύστερο χρόνο, θα είχαν κουραστεί να ακούν συνέχεια το ‘δεν μιλάμε για την Ευρώπη’. Ως ακροάτρια και τηλεθεάτρια δεν είμαι σίγουρη ότι δημοσιογράφοι και πολιτικοί ξέρουν τελικά πως να εντοπίσουν, να ρωτήσουν και να αναπτύξουν μια συζήτηση περί των Ευρωπαϊκών. Στην προσπάθειά μου να πληροφορηθώ εγώ καλύτερα για τις εκλογές και τα ευρωπαϊκά θέματα, ασχολήθηκα με διαδικτυακές πηγές και κατέληξα σε κάποια θέματα που χρήζουν της προσοχής μας και που θα μπορούσαν δημοσιογράφοι, πολιτικοί και νυν υποψήφιοι για τις Ευρωεκλογές να συζητήσουν.
Θέμα πρώτο: Κλιματική αλλαγή και το πέρασμα σε μια πράσινη/βιώσιμη οικονομία και κοινωνία. Αυτό το θέμα είναι πραγματικά ευρύ γιατί είναι άμεσα συνδεδεμένο και με τις κοινωνικές ανισότητες που υπάρχουν και ‘ανθίζουν’ περισσότερο σήμερα. Πώς λοιπόν βλέπουν οι πολιτικές ομάδες μέσα στην Ευρώπη την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την μετάβαση στην ‘πράσινη’ κοινωνία; Το EuroMemo group του 2023 αναφέρει ότι στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυριαρχεί η ιδιωτική ‘πράσινη χρηματοδότηση’. Με άλλα λόγια, οι νέες τεχνολογίες που χρειαζόμαστε για την αντιμετώπιση της κλιματική αλλαγής και της μετάβασης σε μια βιώσιμη κοινωνία επαφίενται στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Είναι αυτό αρκετό; Δεν πρέπει οι πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης να διεκδικήσουν δημιουργία θεσμών και εξασφάλιση δημόσιων (ευρωπαϊκών) πόρων που θα στοχεύουν σε συνεργασίες με κράτη μέλη και πόλεις/δήμους ώστε να βλέπουν οι πολίτες στην καθημερινότητα τους πρωτοβουλίες και έργα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της βιωσιμότητας; Τι απόψεις έχουν τα κόμματα στην Ελλάδα για τον ρόλο της χώρας μας στην προώθηση των παραπάνω και με τι είδους χρηματοδότηση; Το θέμα της χρηματοδότησης είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον αν σκεφτεί κανείς ότι το EuroMemo group αναφέρει πως το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δεν προβλέπει καμιά ευνοϊκή μεταχείριση πράσινων επενδύσεων και πέραν του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν) δεν περιλαμβάνει δείκτες για τον υπολογισμό κοινωνικών και περιβαλλοντικών στόχων. Στην Ελλάδα έχουμε το ‘Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλίματος’ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που θέτει ως στόχο την μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου στην χώρα μας μέχρι το 2050 αλλά όπως έγραφε ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος στις 30/3/2024 στην Καθημερινή ακόμη η χώρα μας φαίνεται να συζητά επενδύσεις για φυσικό αέριο. Πώς σκοπεύουν λοιπόν τα ελληνικά κόμματα με τους εκπροσώπους τους να δουλέψουν στην Ευρώπη για να συμβιβάσουν την κλιματική αλλαγή με την ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια; Ένα άλλο θέμα που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή και μετάβαση σε μια πράσινη κοινωνία είναι η ‘κυκλική οικονομία’. Τι απόψεις έχουν τα κόμματα για την ‘κυκλική’ οικονομία και την εφαρμογή της; Η έκθεση του Enrico Letta τον Απρίλιο του 2024 χαρακτηρίζει την ‘κυκλική’ οικονομία ως την μοναδική λύση για να σώσουμε τον πλανήτη και να αλλάξουμε το παρόν πλαίσιο βιομηχανοποίησης. Ποιος μιλάει για αυτού του είδους οικονομία;
Θέμα δεύτερο: Δημογραφικό και μεταναστευτικό/προσφυγικό. Η ίδια έκθεση του Enrico Letta (2024) αναφέρει ότι ο αριθμός γεννήσεων στην Ευρώπη μειώνεται δραματικά (π.χ. 4,7 εκατομμύρια γεννήσεις το 2008, 3,8 εκατομμύρια το 2022). Την ίδια στιγμή, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν στην ΕΕ αυξήθηκε λιγότερο από 30% μεταξύ 1993-2022 ενώ στις ΗΠΑ αυξήθηκε κοντά 60%. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα την ανάγκη που έχει η Ευρώπη και σε ανθρώπινο δυναμικό και σε επενδύσεις που θα φέρουν ανάπτυξη και δουλειές. Φαίνεται όμως ότι και για το ανθρώπινο δυναμικό η Ευρώπη βάζει φραγμούς. Η συμφωνία για το μεταναστευτικό και προσφυγικό που ψηφίσθηκε πρόσφατα στην ΕΕ είναι μια συμφωνία που επικεντρώνεται περισσότερο σε επιστροφές, αναχαίτηση και απελάσεις. Στο ίδιο μήκος κύματος, η Stephanie Pope, ειδικός της Oxfam σε θέματα Ευρωπαϊκής μετανάστευσης, δήλωσε για την συγκεκριμένη συμφωνία ότι δεν προωθεί καθόλου τα ανθρώπινα δικαιώματα απεγνωσμένων ανθρώπων. Συγκρίνοντας την θετική (και σωστά) στάση της Ευρώπης απέναντι σε Ουκρανούς και σε ανθρώπους που φεύγουν από τις γενέτειρές τους (π.χ. Αφγανιστάν, Μέση Ανατολή, Αφρική, κτλ.) για μια ζωή χωρίς πολέμους, βία, πείνα, φτώχεια, βλέπουμε ότι δυσκολευόμαστε στην Ευρώπη να δεχτούμε το ‘διαφορετικό’. Το μεταναστευτικό/προσφυγικό – πέραν της ανθρωπιστικής και ηθικής τους διάστασης που σίγουρα το καθιστούν σημαντικό θέμα – είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ισορροπία πολιτικών δυνάμεων στο Ευρωκοινοβούλιο (βλέπε άνοδο της ακροδεξίας και εθνικιστικών/αυταρχικών δυνάμεων) και έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια διακυβέρνηση. Πώς θα δουλέψουν λοιπόν οι πολιτικές δυνάμεις στην ΕΕ προκειμένου να αποτρέψουν την δημιουργία ‘εχθρών’, να αποδεχτούν την διαφορετικότητα και να υπάρχει έμπρακτη αλληλεγγύη όπου κράτη-μέλη δεν θα πληρώνουν για την απαλλαγή τους από πρόσφυγες; Για μια χώρα σαν την Ελλάδα τα παραπάνω γίνονται ακόμη πιο σημαντικά, αν σκεφτεί κανείς τις πιθανές επιπτώσεις μιας κλιματικής αλλαγής που μπορεί να κάνει την χώρα μας ‘αφιλόξενη’ και για μας τους ίδιους σε κάποια χρόνια από τώρα.
Αυτά είναι κάποια θέματα και ερωτήματα που κατά τη γνώμη μου πρέπει να συζητάμε. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους ‘ελέφαντες στο δωμάτιο’, δηλαδή τους πολέμους στην Ουκρανία και την Μέση Ανατολή. Τι πρωτοβουλίες και διπλωματικές προσπάθειες πρέπει να πάρει η Ευρώπη για την αντιμετώπιση αυτών;
Άραγε, ακούει κανείς;