Πελατειακές σχέσεις και άλλα θέματα της εκπαίδευσης
- Κώστας Ρώτας ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
Ένα κείμενο για διάφορα προβλήματα που υπάρχουν στη δευτεροβάθμια.
Τα προβλήματα που υπάρχουν σε όλο το ελληνικό κράτος υπάρχουν και στη δημόσια εκπαίδευση. Και αντίστοιχα συμπεριφορές, νοοτροπίες και αντιδράσεις που υπάρχουν σε όλη την κοινωνία, τα βλέπουμε και στους καθηγητές.
Συντεχνιακά συμφέροντα και ομάδες πίεσης
Οι συντεχνίες λειτουργούν σαν "ομάδες πίεσης" στην κοινωνία και ζητούν να παίρνονται αποφάσεις προς το συμφέρον τους. Οι καθηγητικές σχολές παράγουν πολύ περισσότερους από όσους χρειάζονται και δημιουργούνται πιέσεις να αυξάνονται οι διορισμοί. Η εκπαίδευση έχει χρησιμοποιηθεί ως δεξαμενή προσλήψεων, εύκολος τρόπος να διορίζουν και να απασχολούν κόσμο. Οι εφτά ώρες τη μέρα μάθημα είναι αμφίβολο αν ωφελούν τους μαθητές οι οποίοι πλήττουν στις αίθουσες, ικανοποιούν όμως τα συντεχνιακά των καθηγητών. Ομοίως το περιεχόμενο των μαθημάτων. Ειδικότητες θέλουν ώρες για τα δικά τους μαθήματα, πιέζουν για αυτές. Οι ώρες των Αρχαίων Ελληνικών στο γυμνάσιο και το λύκειο δεν καθορίζονται από τις "ανάγκες" του μαθητή. Οι ψυχολόγοι λείπουν από τα σχολεία, δεν υπάρχει κάποιος να μιλήσει στα παιδιά για το σεξ, τις ουσίες, τις εξαρτήσεις για την σωματική τους ασφάλεια, αυτά δεν χωράνε στο παραγεμισμένο εφτάωρο. Το υπουργείο υποχωρεί σε πιέσεις, κοιτά πώς δεν θα δυσαρεστήσει κανέναν. Το τι είναι καλό για τον μαθητή σε αυτά μένει απ' έξω.
Πελατειακές σχέσεις
Πελατειακές σχέσεις υπάρχουν παντού. Το άτομο αντιμετωπίζεται από αυτούς που έχουν την εξουσία ως πελάτης που έχει "αιτήματα". Ζητά χατίρια, τρόπους να εξαιρεθεί από τον γενικό κανόνα. Είναι άδικο και αντιδημοκρατικό, δημιουργεί διακρίσεις. Υπάρχουν αυτά παντού στο δημόσιο και η εκπαίδευση δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι καθηγητές μαθαίνουν κατά την διάρκεια της θητείας τους να ζητούν οτιδήποτε από μεσαία και ανώτερα στελέχη. Νόμιμα ή παράνομα αιτήματα, να βολέψουν τον εαυτόν τους εις βάρος κάποιου άλλου ή εις βάρος της υπηρεσίας. Τοποθετήσεις, διορισμοί, βοήθεια σε συνεντεύξεις, αναθέσεις.
Σε όλες τις διευθύνσεις υπάρχουν άτομα, κομματικοί διάφοροι, που παροτρύνουν τους καθηγητές να τους πλησιάζουν και να τους δίνουν τα αιτήματά τους και αυτοί "θα κάνουν ό,τι μπορούν". Βλέπουν τους καθηγητές ως αδύναμους που συνεχώς ζητούν χάρες. Και τους περνάν αυτήν την νοοτροπία, ότι δηλαδή τα δικαιώματά τους δεν εξασφαλίζονται από τους νόμους και τους κανόνες που υπάρχουν για όλους αλλά από τις γνωριμίες που έχουν. Είναι "οι καλοί" που προστατεύουν τους καθηγητές.
Οι κανόνες παρακάμπτονται και "βρίσκονται λύσεις". Είναι άδικο διότι αυτοί που είναι έξω από αυτά είναι μονίμως αδικημένοι. Έτσι υπάρχουν οι έξυπνοι και τα κορόιδα.
Το χειρότερο είναι όταν αυτή η νοοτροπία επεκτείνεται και στους μαθητές. Το σύστημα που μαθαίνει από τους καθηγητές να ζητούν, το κάνει και για τους μαθητές. Στο σχολείο δεν υπάρχουν μόνο οι κανόνες που ισχύουν για όλους. Οι γνωριμίες παίζουν ρόλο, υπάρχει βαθμοθηρία, γονείς ζητούν ιδιαίτερα από καθηγητές για να έχουν έναν άνθρωπο στον καθηγητικό σύλλογο να προστατεύει τον κανακάρη τους (και νομίζουν ότι έτσι του κάνουν καλό).
Και ένα σωρό άλλες προβληματικές σχέσεις.
Κακομαθημένα που προσβάλουν τους συμμαθητές και τους καθηγητές τους έχουν "άκρες" και δεν τιμωρούνται. Μαθαίνουν ότι αν έχεις τις κατάλληλες διασυνδέσεις με "κάποιους" μπορείς να αδιαφορείς για όλους τους άλλους, ο σεβασμός δεν είναι για όλους τους ανθρώπους αλλά είναι για αυτούς που μας είναι "χρήσιμοι".
Λέγονται κάτι εξυπνάδες για την εκπαίδευση του τύπου "το σύστημα διδασκαλίας είναι η διδασκαλία του συστήματος", που εδώ βρίσκουν εφαρμογή.
Η αντίδραση, η αριστερά, ο συνδικαλισμός
Οι καθηγητές στην εκπαίδευση είναι μέρος του προβλήματος. Μονίμως λένε όχι στις αλλαγές ενώ οι ίδιοι δεν προτείνουν τίποτα. Ό,τι νέο έρχεται, πρέπει να πολεμηθεί. Το παλιό που ήδη υπάρχει και που είναι να αλλαχθεί, θεωρείται "κατάκτηση".
Όταν χρειάζεται να πάρουν θέση, αυτοί που ακούγονται περισσότερο είναι οι αριστεροί. Δεν είναι πλειοψηφία στους καθηγητές αλλά η φωνή τους βγαίνει περισσότερο προς τα έξω σε σχέση με τους άλλους, επειδή είναι πιο οργανωμένοι. Στα μερικά σωματεία είναι πλειοψηφία αλλά και εκεί η πλειοψηφία είναι σχετική, μεταξύ αυτών που ψήφισαν, όχι του συνόλου. Σε μικρά μέρη εκλέγεται κανείς αρκεί να τον ψηφίσει η παρέα του.
Οι οργανωμένες μειοψηφίες επικρατούν στις αδιάφορες πλειοψηφίες.
Από τα σωματεία των καθηγητών (όχι μόνο από τους αριστερούς) υπάρχει μια διαρκής αντίδραση σε ό,τι προτείνεται. Οι αντιδράσεις στις αλλαγές πλαισιώνονται με αδύναμη επιχειρηματολογία ενώ σε αυτές μπορεί να υπάρχουν και πολιτικές σκοπιμότητες άσχετες με την παιδεία ή με τα εργασιακά των καθηγητών. Το κομματικό συμφέρον βαφτίζεται "αγώνας για την παιδεία". Έχει να κάνει με τις πρακτικές της αριστεράς και με τη λειτουργία των κομμάτων γενικότερα. Λένε όχι χωρίς να προτείνουν. Αυτό οδηγεί σε συντηρητισμό από μεριάς των καθηγητών.
Ο μέσος καθηγητής δεν ασχολείται με τα "κοινά". Ούτε σε ό,τι αφορά το σχολείο του, ούτε σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση γενικότερα. Για τα προβλήματα τα βάζει με τον διευθυντή του, θυμώνει με αυτόν, και μετά λέει ότι είναι καλός αν του δώσει δύο μέρες άδεια. Μερικά σχολεία είναι πολύ καλά και ξεχωρίζουν, διότι εκεί τυχαίνει να υπάρχουν άτομα που ασχολούνται. Το πράγματα είναι αφημένα στην τύχη.
Κάποιος στον κόσμο της εκπαίδευσης πρέπει να ανέβει σε έναν στύλο και να φωνάξει "Ξυπνήστεεεεε".
