Ντε Κίρικο, η μεταφυσική διάσταση στην τέχνη
Στο βιβλίο Φιλοσοφίας της Θεωρητικής κατεύθυνσης υπήρχε μία λεπτομέρεια που έμεινε ανεξίτηλη στη μνήμη μου: το πόσο συχνές ήταν οι αναφορές στο καλλιτεχνικό έργο του Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, ενός μεγάλου ήρωα της μοντέρνας ζωγραφικής με καταγωγή από τον Βόλο.
Δε θα μπορούσε ένα άρθρο να ξεδιπλώσει τη φιλοσοφική διάσταση ενός μεγάλου πρωτοστάτη του υπερρεαλισμού, που διαμόρφωσε μία καινοτόμα καλλιτεχνική έκφραση της πραγματικότητας.
Στο έργο του Ντε Κίρικο βλέπουμε να πρωταγωνιστεί η μεταφυσική ζωγραφική ως αντίδοτο στην αναμενόμενη πραγματικότητα.
Μαγεμένος από την ελληνική μυθολογία, ζυμωμένος με την ποίηση του Καβάφη και τη σοφία των ελληνικών ιστοριών, οι οποίες τροφοδότησαν την καλλιτεχνική του πορεία και τον καινούργιο τρόπο με τον οποίο αποτύπωσε στον καμβά μορφές και τοπία.
Ο Ντε Κίρικο αποτυπώνει με έναν καινούργιο τρόπο μορφές, ένα υποκατάστατο του ανθρώπινου προσώπου που μοιάζει με πιόνι, γίνεται σήμα κατατεθέν του έργου του και ανοίγει συζητήσεις για την ουσιαστικότητα και τα αδιέξοδα των ανθρώπινων σχέσεων.
Στον πίνακα «Σχέση», μπορούμε να ανοίξουμε μία φιλοσοφική συζήτηση για το δύσκολο, αδιέξοδο ζήτημα των ερωτικών σχέσεων, για τον λανθασμένο τρόπο με τον οποίο προσπαθούμε να ξεδιπλώσουμε την ύπαρξή μας στον Άλλον.
Τα πιόνια λειτουργούν ως ανθρώπινο υποκατάστατο, αφού και εμείς πολλές φορές καμουφλάρουμε τον εαυτό μας, ωραιοποιούμε τις τρωτές πλευρές μας με σκοπό η αρχική εντύπωση να είναι θετική.
Η αδυναμία συνεννόησης προκύπτει από το γεγονός ότι δεν είμαστε αληθινοί, δεν αφήνουμε την ψυχή μας δίχως μάσκα και προσφέρουμε μία εικόνα που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Βλέποντας τον πίνακα αυτό με φιλοσοφική διάσταση, μπορούμε να αναρωτηθούμε για το σύγχρονο δράμα των ανθρώπινων σχέσεων, για το πόσο το ψυγείο του Εγώ έχει παγώσει την ανιδιοτελή, ουσιαστική αλληλεπίδραση με τον Άλλον.
Δεν είναι τυχαίο που ένα βιβλίο Φιλοσοφίας παρουσίαζε σε εικόνες τα έργα του, τα οποία έχουν αυτή την ιδιαίτερη ικανότητα να προκαλούν σκέψεις και να γονιμοποιούν τη φιλοσοφική μας διάθεση.
