Είδη γονιών που πρέπει να παρέλθουν
Κανένας γονιός δεν είναι τέλειος, ούτε θα υπάρξει ποτέ τελειότητα σε κάποιον που επωμίζεται τον τόσο δύσκολο ρόλο του γονέα. Όμως, είναι σίγουρο πως υπάρχουν σοβαρά λάθη που πληγώνουν την ψυχή των παιδιών και μπορούν να αποφευχθούν. Προσωπικά, παρατηρώ πως στην Ελλάδα πολλοί γονείς είναι εκείνοι που αδυνατούν να απεξαρτηθούν από το παιδί τους και το εμποδίζουν να χτίσει τη δική του προσωπικότητα. Θα αναφέρω μερικές από τις συμπεριφορές των γονιών που εμένα προσωπικά, με βρίσκουν εντελώς αντίθετη.
- Οι γονείς που χρησιμοποιούν πληθυντικό: Ένα είδος γονιού που το συναντάς συχνά. Σε γειτονιές, σε σχολεία, σε τηλεοράσεις. Είναι οι γονείς εκείνοι που λένε στα παιδιά τους «θα μείνεις εδώ και θα κάνουμε μαζί μία δουλειά» (χρησιμοποιούν πάντοτε πληθυντικό). Τους βλέπεις σε εισόδους σχολείων να ωρύονται και λένε όλο καμάρι «περάσαμε, κοπιάσαμε, διαβάσαμε, αγωνιστήκαμε». Λάθος, λάθος και πάλι λάθος. Τα παιδιά είναι μοναδικές και ανεπανάληπτες υπάρξεις που διαβάζουν μόνα τους, προσπαθούν μόνα τους και αγωνίζονται μόνα τους. Ο γονιός οφείλει να δίνει στο παιδί του την ευκαιρία να απογαλακτιστεί, να χτίσει την αυτόνομη προσωπικότητά του χωρίς πληθυντικούς. Κανένα παιδί δεν πετυχαίνει από κανένα μαμά, μπαμπά, φωστήρα ή διαμεσολαβητή. Πετυχαίνει μόνο του.
- Οι γονείς που έχουν εμμονή με το Πανεπιστήμιο: Αυτό είναι το πιο συνηθισμένο είδος γονιού στην Ελλάδα. Είναι οι γονείς εκείνοι που «ντύνουν» το παιδί τους με τα δικά τους όνειρα, δεν τα αφήνουν να κυνηγήσουν αυτό που τους κάνει πραγματικά ευτυχισμένους. Εξαντλούν όλη τους την αυστηρότητα σε ελέγχους γεμάτους άριστα, μαλώνουν και φωνάζουν σαν Ινδιάνοι σε διαδρόμους σχολείων για τη βαθμολογία σε εκείνο το μάθημα ή αποθαρρύνουν το παιδί να σπουδάσει μουσικός επειδή η Ιατρική είναι «ανώτερη επιστήμη από το να παίζεις μουσική σε κέντρα». Ειλικρινά, φτάνει και με αυτό το είδος γονιού και με την ψυχολογική βία που ασκούν σε χιλιάδες παιδιά για την αριστεία ή την επιτυχία σε έναν υπερβολικά εκτιμημένο θεσμό στην Ελλάδα. Τα παιδιά είναι ανεξάρτητοι άνθρωποι που μπορεί να έρχονται στη ζωή αυτή από τους γονείς τους, όμως δεν ανήκουν σε αυτούς. Έχουν τα δικά τους όνειρα, τις δικές τους ανάγκες και πρέπει να ακούνε τη δική τους εσωτερική φωνή. Η ίδια η ζωή μας έχει αποδείξει ότι η αριστεία στη σχολή δε σημαίνει σε καμία περίπτωση πως ο φοιτητής ή μαθητής θα είναι πετυχημένος στην πορεία της ζωής τους. Άξια αναφοράς είναι η περιβόητη φράση του Bill Gates: «Ποτέ δεν υπήρξα καλός φοιτητής, αλλά όλοι οι αριστούχοι εργάζονται τώρα για εμένα».
- Οι γονείς που κάνουν συναισθηματικούς εκβιασμούς: Ακόμα ένα περιβόητο είδος γονιού, παρεμφερές με τη δεύτερη περίπτωση. Είναι οι γονείς εκείνοι που εκβιάζουν συναισθηματικά τα παιδιά τους με παιχνίδια, δώρα ή ταξίδια για να τους φέρουν καλούς βαθμούς στο σχολείο ή για να ακολουθήσουν κάποια άλλη επιθυμία τους. Είναι οι γονείς εκείνοι που θα δώσουν το λόγο τους «ότι θα αγοράσουν laptop», αν το κοριτσάκι τους φέρει «Α» σε όλα τα μαθήματα. Τι είδους εκβιασμοί είναι αυτοί άραγε που περνάνε υποσυνείδητα στο παιδί ότι μπορεί και εκείνο να εξαγοράζει τα πάντα; Τι είδους γονείς είναι εκείνοι που χρησιμοποιούν το παιδί ως συναισθηματικό μπαλάκι απλά και μόνο για να το καθοδηγήσουν;
- Οι γονείς που δημιουργούν ενοχή: Για εμένα, ίσως η χειρότερη κατηγορία γονιού, είναι ίσως η μόνη που μπορεί να τραυματίσει σοβαρά και ίσως παντοτινά την ψυχή ενός παιδιού. Πόσοι δεν έχουμε ακούσει φράσεις τύπου «εγώ θυσιάζομαι για εσένα και για να σε σπουδάσω», «υπέφερα με τον πατέρα σου αλλά έμεινα και υπέμεινα τα πάντα για εσένα», «αγωνίζομαι για εσένα και χαράμισα όλα μου τα νιάτα». Όλες αυτές οι φράσεις χειρισμού, όχι μόνο δε δείχνουν αγάπη, αλλά τραυματίζουν βαθιά ένα παιδί που θεωρεί ότι ο γονιός μπορεί να το έβλεπε ως βάρος αλλά υπέμεινε για εκείνο. Όπως έχω ξαναγράψει, κανένα παιδί δεν ήρθε στον κόσμο με δική του επιλογή, άρα δεν μπορείς να το κατηγορείς επειδή αποφάσισες να το φέρεις στον κόσμο. Δεν μπορείς να καταστρέφεις την ψυχή του παιδιού σου για να το εκβιάσεις να σπουδάσει αυτό που θες εσύ, να παντρευτεί τον άνθρωπο που θες εσύ ή να ασχοληθεί με αυτό που θέλεις εσύ. Είσαι δίπλα του και το στηρίζεις στις δικές του επιλογές, επειδή η ζωή του ανήκει.
Φτάνει πια με όλα αυτά τα είδη γονιών, ας αγωνιστούμε για να γίνουν οι εν λόγω συμπεριφορές παρελθόν.
